5-6.10.2009, SZTOKHOLM
Pos. Stanisław Rakoczy (PSL) – przewodniczący Komisji do Spraw Unii Europejskiej Sejmu RP, pos. Dariusz Lipiński (PO) – wiceprzewodniczący Komisji, sen. Edmund Wittbrodt (PO) – przewodniczący Komisji Spraw Unii Europejskiej Senatu RP, sen. Janusz Rachoń (PO) – wiceprzewodniczący Komisji.
Poniedziałek, 5 października 2009
- Wystąpienie inauguracyjne przewodniczącego Riksdagu Pera Westerberga.
- Prezentacja 12. raportu półrocznego COSAC.
- Kontrola zasady pomocniczości .
- Propozycje tematów do omówienia w 2010.
- Przebieg szwedzkiej Prezydencji Rady UE.
- Wyzwania związane ze zmianami klimatu.
- Spotkanie przewodniczących komisji:
- stanowisko i konkluzje XLII COSAC,
- mianowanie stałego członka Sekretariatu COSAC oraz obecna sytuacja w kwestii współfinansowania.
Wtorek, 6 października 2009
- Otwartość i przejrzystość w instytucjach UE oraz w parlamentach narodowych przy rozpatrywaniu spraw UE.
- Program sztokholmski.
- Przyjęcie stanowiska i konkluzji XLII COSAC.
DOKUMENTY
- Wkład XLII COSAC, Dz. Urz. UE 2009 C 322, s. 14
/ Contribution of the XLII COSAC_EN - Konkluzje XLII COSAC / Conclusions of the XLII COSAC _EN
(Dz. Urz. UE 2009 C 322, s. 14)
Sztokholm, 5–6 października 2009 r.
1. Kwestie instytucjonalne a Traktat z Lizbony
1.1 Nawiązując do swojej 20. rocznicy, COSAC wyraża zadowolenie ze wzrostu swej roli jako forum współpracy parlamentarnej i miejsca uprawiania demokracji deliberatywnej w Unii Europejskiej, dzięki któremu parlamenty narodowe mają większe możliwości prowadzenia dialogu z instytucjami UE oraz kierowania odpowiednich wkładów do Parlamentu Europejskiego, Rady i Komisji.
1.2 Odnotowując postępy osiągnięte w ciągu ostatnich 5 lat w rozwijaniu współpracy między parlamentami narodowymi a instytucjami Unii Europejskiej, COSAC pragnie podziękować pani Margot Wallström, wiceprzewodniczącej Komisji Europejskiej, za jej pełną zaangażowania pracę w tym zakresie.
1.3 Zważywszy na zatwierdzenie Traktatu z Lizbony przez wszystkie izby parlamentów narodowych Unii Europejskiej po przeprowadzeniu stosownych dyskusji i debat, mimo oczekiwania na formalne zatwierdzenie traktatu przez izby irlandzkiego parlamentu po referendum z 2 października 2009 r., COSAC stwierdza, że nie można kwestionować demokratycznej legitymizacji tego procesu i że powinny ją uznać wszystkie podmioty. Szanując wymogi konstytucyjne wszystkich państw członkowskich, COSAC wzywa do jak najszybszego wprowadzenia w życie Traktatu z Lizbony.
COSAC oczekuje współpracy ze zreformowanymi na mocy traktatu instytucjami Unii Europejskiej. COSAC z zadowoleniem przyjmuje zwiększoną rolę parlamentów narodowych, określoną w traktacie i podkreśla znaczenie pełnego, natychmiastowego i sprawnego wdrożenia postanowień nowego traktatu po jego wejściu w życie, z uwzględnieniem okresu przewidzianego w traktatach celem umożliwienia parlamentom narodowym i Parlamentowi Europejskiemu przeprowadzenia pełnej i skutecznej kontroli.
1.4 COSAC podkreśla znaczenie ustanowienia dobrze funkcjonujących procedur między instytucjami Unii Europejskiej a parlamentami narodowymi dotyczących kontroli parlamentarnej oraz nadzoru parlamentarnego nad Europolem i oceny Eurojustu. W związku z tym COSAC ponownie powołuje się na wkład XLI COSAC w Pradze.
1.5 COSAC podkreśla, że jawność i dostępność mają zasadnicze znaczenie dla poczucia uczestnictwa obywateli Europy. Zwiększona przejrzystość w instytucjach Unii Europejskiej oraz parlamentach narodowych jest ważnym elementem przy uzyskiwaniu społecznej akceptacji dla działań Unii Europejskiej.
2. Kryzys gospodarczy i finansowy
2.1 COSAC odnotowuje, że pomimo obiecujących oznak ożywienia, nadal konieczna jest walka z kryzysem finansowym i gospodarczym, jak również zapewnienie trwałego wzrostu gospodarczego i zatrudnienia. Należy łagodzić skutki obecnego spowolnienia i promować rozwiązania ułatwiające szybkie, lecz zrównoważone ożywienie gospodarki. Konieczne są dalsze działania w celu usprawnienia funkcjonowania rynków kredytowych i kapitałowych. W dłuższej perspektywie Europa potrzebuje nowej strategii zrównoważonego wzrostu i zatrudnienia – odnowionej strategii lizbońskiej, która przekształci Unię w gospodarkę gotową do czerpania korzyści z globalizacji, a jednocześnie do sprostania wynikającym z niej wyzwaniom społecznym i środowiskowym. Wysiłki na rzecz zapobiegania utracie miejsc pracy i ograniczania tego zjawiska powinny przybierać formę takich działań, które będą miały trwały, pozytywny wpływ na zatrudnienie.
2.2 COSAC popiera sposób, w jaki Rada Europejska zareagowała na kryzys w konkluzjach ze spotkania w czerwcu 2009 roku i z zadowoleniem przyjmuje kompleksowe przygotowania, w tym dodatkowy, nieformalny szczyt z dnia 17 września 2009 r., przed spotkaniem G20 w Pittsburghu w dniu 24 września 2009 r.
2.3 COSAC z zadowoleniem odnotowuje fakt, że staranne przygotowania umożliwiły Unii Europejskiej odegranie czynnej roli w Pittsburghu. Unia wiosła swój wkład do ustaleń szczytu, stanowiących kolejny krok naprzód w procesie kształtowania wspólnych cech jednolitych ram prawny i bardziej zrównoważonego systemu finansowego, łącznie ze środkami przeciwdziałającymi niezdrowemu systemowi premii dla bankowców.
2.4 COSAC z zadowoleniem przyjmuje ostatnie propozycje Komisji dotyczące nowej architektury europejskiego nadzoru finansowego i podkreśla, że zamierzone szybkie zakończenie negocjacji nie powinno utrudniać koniecznej kontroli parlamentarnej.
2.5 Z myślą o najbliższym spotkaniu Rady Europejskiej w dniach 29–30 października COSAC ponownie ostrzega przed próbami stosowania wszelkiego rodzaju protekcjonizmu gospodarczego. Otwarcie rynków światowych i pomyślne zakończenie rundy w Doha mają kluczowe znaczenie dla przezwyciężenia globalnego kryzysu.
3. Wyzwania związane ze zmianami klimatu – droga do Kopenhagi
3.1 COSAC ponownie wyraża przekonanie, że sytuacja gospodarcza nie musi prowadzić do zmniejszenia ambicji Unii Europejskiej w zakresie zrównoważonego rozwoju i strategii klimatycznej przyjętej przez Radę Europejską. Chodzi o gotowość UE, by w stosownym wymiarze wspierać najmniej rozwinięte kraje w działaniach na rzecz ograniczania emisji dwutlenku węgla oraz wkład w walkę ze zmianami klimatu. Konieczne jest stworzenie skutecznego i trwałego systemu finansowania walki ze zmianami klimatu.
3.2 Negocjacje związane z konferencją klimatyczną ONZ – COP15 w Kopenhadze w grudniu 2009 roku są niezwykle skomplikowane. COSAC z zadowoleniem przyjmuje wzmocnienie Unii Europejskiej jako globalnego gracza i odnotowuje z zadowoleniem, że Unia wyróżnia się jako ambitna, zdecydowana i wpływowa strona negocjacji klimatycznych. Ustalenia szczytu w Pittsburghu podkreślają konieczność utrzymywania przez Unię Europejską wiodącej roli w przygotowaniach do szczytu klimatycznego i w czasie jego trwania. COSAC zachęca wszystkie instytucje i państwa członkowskie Unii Europejskiej, by przyczyniały się do stworzenia silnej bazy, która pozwoli UE w dalszym ciągu odgrywać wiodącą rolę.
4. Program sztokholmski
4.1 COSAC odnotowuje, że Eurobarometr i inne badania opinii publicznej wskazują, że obywatele oczekują europejskich inicjatyw w obszarze wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości. Dotyczy to polityki azylowej i imigracyjnej, jak również walki z handlem ludźmi i innymi formami przestępczości transgranicznej. Podkreślając, że obywatele powinni pozostawać głównym przedmiotem zainteresowania nowego programu wieloletniego, COSAC podkreśla potrzebę zachowania równowagi pomiędzy środkami egzekwowania prawa a środkami ochrony praw jednostki i praworządności.
4.2 COSAC zauważa, że te obszary o zasadniczym znaczeniu dla obywateli Europy leżą u podstaw odpowiedzialności parlamentów. COSAC podkreśla znaczenie kontroli parlamentarnej i czynnego udziału w negocjowaniu programu sztokholmskiego, oraz wszystkich jego części i elementów, w sprawie których będą następnie podejmowane decyzje, zauważając, że przyjęcie tego szerokiego programu przez Radę Europejską zaplanowano na 10–11 grudnia 2009 r.
5. Strategie regionalne i polityka sąsiedztwa
5.1 Proponowana strategia dla regionu Morza Bałtyckiego ma na celu nie tylko rozwiązywanie ekologicznych i innych konkretnych problemów regionu, lecz ma również służyć jako pilotażowy projekt dla strategii makroregionalnych. Model ten mógłby być w przyszłości stosowany w innych regionach, mających swoje specyficzne problemy, jak region Dunaju. COSAC oczekuje, że Rada Europejska przyjmie Strategię dla Regionu Morza Bałtyckiego zgodnie z planem w dniach 29–30 października 2009 r.
5.2 COSAC ponownie wyraża swoje stałe poparcie dla europejskiej polityki sąsiedztwa, w tym wymiaru wschodniego. COSAC wyraża zadowolenie z zamiaru zorganizowania przez Komisję do Spraw Unii Europejskiej szwedzkiego Riksdagu spotkania w dniu 21 października 2009 r. na temat kształtowania parlamentarnego wymiaru partnerstwa wschodniego.
5.3 Ponadto COSAC ponownie wyraża swoje poparcie dla utworzenia Unii na rzecz regionu Morza Śródziemnego, jako niezbędnego instrumentu, zapewniającego pokój, stabilizację i bezpieczeństwo na obszarze śródziemnomorskim i na Bliskim Wschodzie, zwłaszcza w sprawach imigracji i energii.
6. Rozszerzenie Unii
6.1 COSAC podkreśla strategiczne znaczenie kontynuowania procesu rozszerzania Unii Europejskiej i z zadowoleniem przyjmuje wniosek Islandii o członkostwo. Uznając, że jasna perspektywa członkostwa jest ważnym bodźcem do reform, COSAC podkreśla potrzebę przestrzegania przez Unię Europejską swych zobowiązań i ustalonych zasad w tym zakresie, zwłaszcza wymogu spełnienia kryteriów kopenhaskich. COSAC z zadowoleniem odnotowuje poczynione ostatnio konkretne postępy w toczących się już negocjacjach związanych z rozszerzeniem Unii.
Sztokholm, 5–6 października 2009 r.
1. Traktat z Lizbony a rola parlamentów narodowych
1.1 Ponownie wyrażając swoje poparcie dla Traktatu z Lizbony, COSAC z zadowoleniem przyjmuje wyraźny i pozytywny wynik irlandzkiego referendum z 2 października 2009 r., który otwiera drogę do szybkiego zakończenia procesu ratyfikacyjnego.
1.2 Wobec perspektywy szybkiego wejścia w życie Traktatu z Lizbony COSAC nie widzi obecnie potrzeby podejmowania decyzji o przeprowadzeniu kolejnych pilotażowych projektów dotyczących kontroli przestrzegania zasady pomocniczości. COSAC wzywa nadchodzącą prezydencję hiszpańską, by rozważyła możliwe formy przyszłej współpracy parlamentarnej w tym zakresie. COSAC przywołuje w tym kontekście konkluzje XL COSAC w Paryżu, dotyczące współpracy między parlamentami narodowymi w sprawie kontroli stosowania zasad pomocniczości i proporcjonalności. Zwraca uwagę na potrzebę umocnienia sprawnie funkcjonujących procedur w instytucjach Unii Europejskiej.
Odnosząc się do konkluzji XLI COSAC w Pradze, dotyczących parlamentarnego nadzoru nad Europolem i oceny Eurojustu, COSAC z zadowoleniem przyjmuje mające się wkrótce odbyć wspólne spotkanie parlamentarne współorganizowane przez Parlament Europejski i szwedzki Riksdag. Ponadto COSAC wzywa przyszłą hiszpańską prezydencję do priorytetowego traktowania dalszej dyskusji na ten temat.
2. Ocena kontroli pomocniczości
2.1 COSAC z zadowoleniem przyjmuje wynik skoordynowanej kontroli pomocniczości w odniesieniu do wniosku dotyczącego decyzji ramowej Rady w sprawie prawa do tłumaczenia ustnego i tłumaczenia pisemnego w postępowaniu karnym (COM(2009) 338). W uzgodnionym ośmiotygodniowym terminie kontrole przeprowadziło 21 parlamentów i izb parlamentarnych z 17 państw członkowskich. Część parlamentów zakończyła kontrolę po terminie. Dwa parlamenty i jedna izba parlamentarna uznały, że projekt decyzji narusza zasadę pomocniczości.
COSAC podkreśla, że wakacje parlamentarne były dla niektórych parlamentów głównym utrudnieniem w terminowym zakończeniu kontroli pomocniczości. Dlatego też COSAC ponownie odwołuje się do swoich konkluzji z Paryża i Pragi oraz z zadowoleniem przyjmuje nieformalne zobowiązanie Komisji Europejskiej do odliczenia 4 tygodni sierpnia od okresu wyznaczonego na przekazywanie uzasadnionych opinii.
2.2 COSAC zauważa, że parlamenty uznały za wadę projektu jego uzasadnienie w zakresie zgodności z zasadą pomocniczości. Stwierdzono, że uzasadnienie to jest zbyt ogólnikowe i nie zawiera wskaźników ilościowych i jakościowych potwierdzających potrzebę wprowadzenia proponowanej decyzji. Niektóre parlamenty nie były przekonane, że projekt wnosi dodatkową wartość w stosunku do postanowień Europejskiej Konwencji Praw Człowieka i opartego na niej orzecznictwa.
2.3 Przewodniczący COSAC postanowili podczas swojego spotkania w Paryżu 7 lipca 2008 r., że należy przeprowadzić kontrolę pomocniczości w odniesieniu do wniosku dotyczącego rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie obowiązującego prawa, właściwości sądowej i uznawania decyzji i środków administracyjnych w odniesieniu do dziedziczenia i testamentów. Kontrola ta rozpocznie się po przyjęciu wniosku przez Komisję, zaplanowanym na 14 października 2009 r.
2.4 COSAC z zadowoleniem odnotowuje, że skoordynowane kontrole pomocniczości na ogół okazały się użyteczne jako uzupełnienie kontroli parlamentarnej podejmowanej przez poszczególne parlamenty. Skoordynowane kontrole były również pomocne w przygotowaniu parlamentów do udziału w kontrolach pomocniczości przeprowadzanych zgodnie z postanowieniami nowego traktatu.
3. Raport półroczny
3.1 COSAC z zadowoleniem przyjmuje dwunasty półroczny raport opracowany przez Sekretariat COSAC. Jest on ważnym źródłem informacji o poziomie jawności i przejrzystości procedur stosowanych przez parlamenty w sprawach Unii Europejskiej oraz o funkcjonowaniu kontroli parlamentarnej w przypadku szeroko zakrojonego politycznego planu działania, jakim jest program sztokholmski.
4. Powołanie stałego członka Sekretariatu COSAC
4.1 Podczas spotkania przewodniczących COSAC w Sztokholmie 6 lipca 2009 r. uzgodniono, że decyzja w sprawie powołania stałego członka Sekretariatu COSAC na okres do 31 grudnia 2011 r. powinna zostać podjęta w Sztokholmie 5 października 2009 r.
4.2 COSAC z zadowoleniem przyjmuje decyzję przewodniczących z 5 października 2009 r. o ponownym powołaniu pani Lorety Raulinaityte na drugą kadencję jako stałego członka Sekretariatu COSAC. Pani Raulinaityte zyskała uznanie jako kompetentny i sprawny członek Sekretariatu COSAC. COSAC wyraża jej podziękowanie za gotowość kontynuowania pracy w sekretariacie oraz Seimasowi Republiki Litewskiej za ponowne zaangażowanie się w ułatwienie i sfinansowanie oddelegowania jej na to stanowisko.
4.3 W związku z tym COSAC przywołuje decyzję podjętą podczas spotkania przewodniczących COSAC 6 lipca 2009 r., zgodnie z którą obecny program współfinansowania stanowiska stałego członka Sekretariatu COSAC oraz kosztów prowadzenia biura i witryny internetowej COSAC należy kontynuować do 31 grudnia 2011 r. Ponadto przewodniczący postanowili, że należy poprosić wszystkie parlamenty narodowe
o przesłanie do prezydencji COSAC listu intencyjnego, wyrażającego ich chęć dalszego uczestniczenia w programie do tego czasu. COSAC z zadowoleniem przyjmuje fakt, że już 17 parlamentów narodowych złożyło listy intencyjne i wzywa pozostałe parlamenty narodowe do przesłania listów intencyjnych do końca 2009 roku.
4.4 Ponadto COSAC wyraża wdzięczność wobec Parlamentu Europejskiego za dalsze udostępnianie Sekretariatowi COSAC odpowiedniego zaplecza biurowego w jego siedzibie w Brukseli.
5. Tematy na 2010 rok
5.1 COSAC przyjmuje do wiadomości przedstawione na XLII COSAC propozycje spraw, którymi Konferencja miałaby się zajmować w 2010 roku i wzywa przyszłe prezydencje, hiszpańską i belgijską, by je należycie uwzględniły.
