- Współpraca regionalna Polski, Czech, Słowacji (do 31 grudnia 1992 Czechosłowacji) oraz Węgier została nawiązana z inicjatywy prezydenta Vaclava Havla. Pierwszy szczyt z udziałem prezydentów, premierów, ministrów spraw zagranicznych i parlamentarzystów tych państw odbył się 9 kwietnia 1990 r. w Bratysławie.
- 15 lutego 1991 w Wyszehradzie przyjęto „Deklarację o współpracy Czeskiej i Słowackiej Republiki Federacyjnej, Rzeczypospolitej Polskiej i Republiki Węgierskiej w dążeniu do integracji europejskiej"1. Sygnatariusze deklaracji uzgodnili, że zapoczątkują proces tworzenia podstaw i nowych form współpracy politycznej, gospodarczej i kulturalnej tych państw w zmienionej sytuacji w Europie Środkowej. Za wspólny cel uznano m.in. włączenie się w pełnym zakresie w europejski system polityczny, gospodarczy oraz system bezpieczeństwa i prawodawstwa. W maju 2004 podpisano nową „Deklarację premierów Republiki Czeskiej, Republiki Węgierskiej, Rzeczypospolitej Polskiej i Republiki Słowackiej w sprawie współpracy państw Grupy Wyszehradzkiej po ich przystąpieniu do Unii Europejskiej"2. W dołączonych do niej wytycznych wśród mechanizmów współpracy uwzględniono – realizując zalecenie pierwszego spotkania przewodniczących parlamentów z 2003 – współpracę parlamentów państw grupy.
- Współpraca międzyparlamentarna Grupy Wyszehradzkiej przybrała dwie formy: spotkań przewodniczących parlamentów oraz komisji parlamentarnych.
Spotkania przewodniczących odbywają się od 2003 roku. Na pierwszym spotkaniu 13 stycznia 2003 wskazano potrzebę trwałego uzupełnienia współpracy o wymiar parlamentarny i uwzględnienia tego w nowej deklaracji wyszehradzkiej.
18 kwietnia 2007 w Pradze przewodniczący parlamentów przyjęli porozumienie w sprawie instytucjonalizacji współpracy państw Grupy Wyszehradzkiej na poziomie parlamentarnym. Zdecydowano, że regularne spotkania przewodniczących parlamentów będą się odbywały raz do roku, zazwyczaj na jesieni, w państwie sprawującym prezydencję grupy, a spotkania komisji parlamentarnych będą kontynuowane ad hoc.
Początkowo spotkania na szczeblu komisji parlamentarnych obejmowały przewodniczących komisji spraw zagranicznych, obrony i integracji europejskiej (od 2004 – spraw europejskich). Później dołączyły komisje zajmujące się kwestiami gospodarczymi, społecznymi, rolnictwem, administracją i rozwojem regionalnym. W 2014, na spotkaniu w Wyszehradzie, postanowiono wzmocnić wymiar parlamentarny grupy V4. Głównym celem nowej koncepcji jest zbudowanie mocniejszych stosunków pomiędzy parlamentami tych państw i zapewnienie profesjonalnych konsultacji dla komisji wyspecjalizowanych w kwestiach strategicznych. W porozumieniu na temat parlamentarnego wymiaru współpracy państw Grupy Wyszehradzkiej przyjętym przez komisje spraw zagranicznych ustalono, że spotkania w ramach „nowego wymiaru parlamentarnego" powinny odbywać się raz w roku, jeden dzień przed spotkaniem przewodniczących parlamentów, w państwie sprawującym rotacyjną prezydencję Grupy Wyszehradzkiej. Nowe ramy współpracy parlamentarnej mają funkcjonować w połączeniu z istniejącymi już spotkaniami przewodniczących i komisji.
- Spotkania komisji ds. europejskich mają się nadal odbywać co 6 miesięcy.
- Priorytetowymi obszarami nowej współpracy parlamentarnej powinna być polityka zagraniczna i obrony oraz kwestie gospodarcze i rozwoju regionalnego.
Delegacje powinny składać się z 10 parlamentarzystów z każdego państwa, w tym przynajmniej po dwóch z każdej komisji. - W pierwszej części konferencji uczestnicy powinni spotkać się w sekcjach tematycznych. Po spotkaniach wyspecjalizowanych powinna odbyć się sesja plenarna z udziałem wszystkich 40 delegatów, na którą powinni zostać zaproszeni przewodniczący komisji do spraw europejskich.
- Na zakończenie większości spotkań przewodniczących przyjmuje się dokumenty końcowe (wspólne oświadczenia, memoranda, deklaracje końcowe), które są przekazywane do Sekretariatu COSAC i ewentualnie do instytucji UE. Dokumenty są przyjmowane w języku angielskim i publikowane na stronie Grupy Wyszehradzkiej oraz COSAC, a wraz z tłumaczeniami na język polski – na stronie OIDE.
Komisje parlamentarne także przyjmują zazwyczaj dokumenty końcowe:- komisje ds. europejskich – konkluzje lub oświadczenia, które są przekazywane do Sekretariatu COSAC i ewentualnie do instytucji europejskich,
- pozostałe komisje – konkluzje, memoranda, wspólne stanowiska, deklaracje końcowe.
- Spotkania międzyparlamentarne w ramach Grupy Wyszehradzkiej stanowią forum wymiany doświadczeń w sprawach związanych z członkostwem w Unii Europejskiej. Służą też wymianie poglądów na bieżące tematy, koordynacji stanowisk i podejmowaniu wspólnych inicjatyw. Parlamenty państw Grupy Wyszehradzkiej wspierają ponadto współpracę z parlamentami innych państw, zgodnie z programem V4+ (nazwa szerszej współpracy regionalnej o charakterze otwartym, dotyczącej poszczególnych projektów, które mogą obejmować różne państwa) oraz europejską polityką sąsiedztwa.
- Zobacz: Spotkania i dokumenty
Aktualizacja: 30.04.2021
1 Deklaracja o współpracy Czeskiej i Słowackiej Republiki Federacyjnej, Rzeczypospolitej Polskiej i Republiki Węgierskiej w dążeniu do integracji europejskiej, 15.02.1991. Zob. także Uchwała Senatu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 17 marca 2011 r. w związku z 20. rocznicą powstania Grupy Wyszehradzkiej
2 Deklaracja premierów Republiki Czeskiej, Republiki Węgierskiej, Rzeczypospolitej Polskiej i Republiki Słowackiej w sprawie współpracy państw Grupy Wyszehradzkiej po ich przystąpieniu do Unii Europejskiej, 12.05.2004