Drukuj

Procedura ratyfikacyjna Traktatu z Lizbony

Procedura ratyfikacyjna Traktatu z Lizbony *

(stan na 4.11.2009)

Państwo członkowskie Referendum Procedura parlamentarna Zgoda parlamentu
lub
zgoda wyrażona w drodze referendum
Data ratyfikacji
Austria Art. 44 konstytucji;
każda całkowita zmiana konstytucji Federalnej, a zmiana częściowa, jeśli zażąda tego 1/3 członków Rady Narodowej lub Rady Federalnej, wymaga przeprowadzenia referendum.
Art. 9, 31 i 50 konstytucji;
zmiana ustawy wymaga większości głosów (w Radzie Federalnej tylko, gdy dotyczy to jej kompetencji); międzypaństwowe traktaty polityczne oraz inne traktaty w zakresie, w jakim zawierają treść zmieniającą lub uzupełniającą ustawy, mogą być zawierane tylko za zgodą Rady Narodowej (większość 2/3 głosów); w zakresie, w jakim traktaty te regulują sprawy z obszaru samodzielnego działania krajów, wymagają ponadto zgody Rady Federalnej (większość 2/3 głosów).
Zgoda Rady Narodowej 9 kwietnia 2008 r. (151 głosów „za”, 27 „przeciwko” i 0 „wstrzymujących się”).
Zgoda Rady Federalnej 24 kwietnia 2008 roku (58 głosów „za”, 4 „przeciwko” i 0 „wstrzymujących się”).
13.05.2008
Belgia Brak regulacji w konstytucji. Art. 34, 53, 77, 167 i 195 konstytucji;
większość w obu izbach federalnych; zgoda rad wspólnot i regionów wymagana, gdy umowa dotyczy ich kompetencji; zmiana konstytucji większością 2/3 głosów w obu izbach po ich rozwiązaniu i wyborze nowego parlamentu.
Zgoda parlamentu Flandrii jako ostatniego z siedmiu uprawnionych organów parlamentarnych Belgii, 10 lipca 2008 r. (78 głosów „za”, 22 „przeciwko” i 3 „wstrzymujące się”). 15.10.2008
Bułgaria Referendum może być przeprowadzone zgodnie z art. 84 konstytucji. Art. 81, 85, 155 konstytucji;
większość członków parlamentu; zmiana konstytucji wymaga większości 3/4 członków parlamentu.
Zgoda parlamentu 21 marca 2008 r. (195 głosów „za”, 15 „przeciwko” i 1 „wstrzymujący się”). 28.04.2008
Cypr Brak regulacji w konstytucji. Art. 50, 169 i 182 konstytucji;
większość głosów; Prezydent lub Wiceprezydent mogą zawetować decyzję parlamentu; jeśli konieczna jest zmiana konstytucji, wymagana większość to 2/3 członków parlamentu.
Zgoda parlamentu 3 lipca 2008 r. (31 głosów „za”, 18 „przeciwko” i
1 „wstrzymujący się”).
26.08.2008
Czechy Art. 10a konstytucji;
wiążące referendum może być przeprowadzone w przypadku przekazania uprawnień organizacji lub instytucji międzynarodowej na podstawie prawa konstytucyjnego.
Art. 10a i 39 konstytucji;
większość 3/5 głosów w obu izbach; zmiana konstytucji również wymaga większości 3/5 głosów w obu izbach.
Zgoda Izby Poselskiej 18 lutego 2009 r. (125 głosów „za” i 61 „przeciwko”).
Zgoda Senatu 6 maja 2009 r. (54 głosy „za”, 20 „przeciwko” i 5 „wstrzymujących się”).
3.11.2009
Dania Art. 20 i 42 konstytucji;
referendum jest obowiązkowe, jeśli zażąda tego 1/3 parlamentarzystów lub jeśli w parlamencie nie zostanie osiągnięta większość 5/6 głosów konieczna do przekazania uprawnień organom międzynarodowym.
Art. 20 i 88 konstytucji;
większość 5/6 członków parlamentu; zmiana konstytucji wymaga większości parlamentarnej po rozwiązaniu i wyborze nowego składu izby oraz obowiązkowego i wiążącego referendum.
Zgoda parlamentu 24 kwietnia 2008 r. (90 głosów „za”, 25 „przeciwko” i 0 „wstrzymujących się”). 29.05.2008
Estonia Art. 106 i 162 konstytucji;
ratyfikacja traktatów międzynarodowych nie może być przedmiotem referendum; jeśli niezbędna jest zmiana podstawowych zasad konstytucji lub zasad jej zmiany konieczne jest przeprowadzenie referendum.
Art. 70, 73, 121, 163, 165 i 166 konstytucji;
większość głosów; jeśli wymagana jest zmiana konstytucji, konieczna jest zgoda dwóch kolejnych składów Riigikogu, pierwszego – większością członków parlamentu, a drugiego – większością 3/5 członków parlamentu; możliwa też jest zmiana konstytucji w trybie pilnej konieczności większością dwóch trzecich głosów wszystkich członków Riigikogu.
Zgoda parlamentu 11 czerwca 2008 r. (91 głosów „za”, 1 „przeciwko” i 0 „wstrzymujących się”). 23.09.2008
Finlandia Art. 53 konstytucji;
może być przeprowadzone referendum konsultacyjne.
Art. 93, 94 i 95 konstytucji;
większość głosów; chyba że decyzja o przyjęciu zobowiązania międzynarodowego dotyczy konstytucji, wtedy wymagana jest większość 2/3 oddanych głosów.
Zgoda parlamentu 11 czerwca 2008 r. (151 głosów „za”, 27 „przeciwko” i 0 „wstrzymujących się”). 30.09.2008
Francja Art. 11 i 89 konstytucji;
możliwe referendum niewiążące; w przypadku zmiany konstytucji referendum musi zostać przeprowadzone, chyba że obie izby zatwierdzą zmianę większością 3/5 głosów.
Art. 46, 53 i 89 konstytucji;
zgoda większości członków w obu izbach; zmiana konstytucji wymaga większości w obu izbach oraz przeprowadzenia referendum, chyba że parlament przyjmie poprawkę do konstytucji większością 3/5 członków parlamentu.
Zgoda Zgromadzenia Narodowego 7 lutego 2008 r. (336 głosów „za”, 52 „przeciwko” i 22 „wstrzymujące się”). Zgoda Senatu 8 lutego 2008 r. (265 głosów „za”, 42 „przeciwko” i 13 „wstrzymujących się”). 14.02.2008
Grecja Art. 44 konstytucji;
referendum w sprawie ważnych problemów narodowych oraz projektów legislacyjnych.
Art. 28 konstytucji;
przekazanie organom organizacji międzynarodowych uprawnień określonych w konstytucji wymaga uchwalenia ustawy większością 3/5 głosów ogólnej liczby deputowanych.
Zgoda Izby Deputowanych 11 czerwca 2008 r. (250 głosów „za” i 42 „przeciwko”). 12.08.2008
Hiszpania Art. 74, 87, 92, 167 i 168 konstytucji; decyzje polityczne o szczególnym znaczeniu mogą być poddane pod referendum konsultacyjne; wiążące referenda mogą być przeprowadzane w sprawach zmiany konstytucji, jeśli zażąda tego 1/10 członków jednej z izb, albo w przypadku całkowitej zmiany konstytucji lub zmiany częściowej dotyczącej podstawowych zasad konstytucji; referenda w sprawie traktatów międzynarodowych są wykluczone. Art. 74, 94 i 167 konstytucji;
większość głosów w obu izbach; zmiana konstytucji wymaga większości 3/5 w każdej z izb; referendum w sprawie zmiany konstytucji jest wymagane, jeśli zażąda tego 1/10 członków jednej z izb.
Zgoda Kongresu Deputowanych 26 czerwca 2008 r. (322 głosy „za”, 6 głosów „przeciw” i 2 „wstrzymujące się”).

Zgoda Senatu 15 lipca 2008 r. (232 głosów „za”, 6 „przeciwko” i 2 „wstrzymujące się”).
 
8.10.2008
Irlandia Art. 27, 46 i 47 konstytucji;
każdy projekt ustawy może być poddany referendum; projekt ustawy zmieniającej konstytucję wymaga większości głosów w obu izbach oraz obligatoryjnego i wiążącego referendum.
Art. 15 i 29 konstytucji;
większość w obu izbach; zmiana konstytucji wymaga większości głosów w obu izbach oraz obligatoryjnego i wiążącego referendum.
Referendum 12 czerwca 2008, wynik negatywny („nie”: 53,4%; frekwencja: 53,1%).
Referendum 2 października 2009, wynik pozytywny („tak”: 67,1%; frekwencja: 59,0%).
15.10.2009
Litwa Art. 9, 148 konstytucji;
najważniejsze problemy państwa i narodu są rozstrzygane w drodze referendum; referendum przeprowadza się także na żądanie co najmniej 300000 obywateli mających prawa wyborcze; ponadto, w drodze referendum mogą być zmienione postanowienia dotyczące podstawowych zasad państwa i przeprowadzone zmiany konstytucji.
Art. 67, 69, 138, 147 i 148 konstytucji;
większość parlamentarna; zmiana prawa konstytucyjnego wymaga większości 2/3 członków w dwóch głosowaniach.
Zgoda parlamentu 8 maja 2008 r. (83 głosów „za”, 5 „przeciwko” i 23 „wstrzymujących się”). 26.08.2008
Luksemburg Art. 51 konstytucji;
możliwość przeprowadzenia referendum konsultacyjnego.
Art. 37, 46, 49a, 62 i 114 konstytucji;
większość parlamentarna; dla przekazania instytucjom prawa międzynarodowego uprawnień zastrzeżonych przez konstytucję dla władzy ustawodawczej, wykonawczej i sądowniczej konieczna jest większość 2/3 głosów parlamentu.
Zgoda parlamentu 29 maja 2008 r. (47 głosów „za”, 1 „przeciwko” i 3 „wstrzymujące się”). 21.07.2008
Łotwa Art. 68 i 73 konstytucji;
jeśli warunki członkostwa Łotwy w UE ulegną znaczącej zmianie referendum musi być przeprowadzone, gdy zażąda tego połowa członków parlamentu; w innych przypadkach referenda w sprawie traktatów międzynarodowych są wykluczone.
Art. 24 i 68 konstytucji;
większość głosów; ratyfikacja umów międzynarodowych, na podstawie których część kompetencji instytucji państwowych zostaje przekazana organom międzynarodowym, wymaga większości 2/3 głosów obecnych członków parlamentu.
Zgoda parlamentu 8 maja 2008 r. (70 głosów „za”, 3 „przeciwko” i 1 „wstrzymujący się”). 16.06.2008
Malta Brak regulacji w konstytucji.   Jednomyślna zgoda parlamentu 29 stycznia 2008 r. 6.02.2008
Niderlandy Brak regulacji w konstytucji. Art. 67, 91 i 92 konstytucji;
większość w obu izbach, przy obecności co najmniej połowy członków parlamentu; jeśli konieczna jest zmiana konstytucji, wymagana jest większość 2/3 oddanych głosów w obu izbach.
Zgoda Izby Reprezentantów 5 czerwca 2008 r. (111 głosów „za”, 39 głosów  „przeciwko”). Zgoda Senatu 8 lipca 2008 r. (60 głosów „za”, 15 głosów  „przeciwko”). 12.09.2008
Niemcy Brak regulacji w konstytucji. Art. 23 i 79 konstytucji;
większość członków parlamentu w obu izbach; zmiana konstytucji wymaga większości 2/3 w obu izbach.
Zgoda Bundestagu 24 kwietnia 2008 r. (515 głosów „za”, 58 „przeciwko” i 1 „wstrzymujący się”). Zgoda Bundesratu 23 maja 2008 r. (przedstawiciele 15 landów głosowali „za”, 1 landu „wstrzymali się”).
30 czerwca 2009 – wyrok Federalnego Trybunału Konstytucyjnego w sprawie Traktatu z Lizbony*. W związku z tym wyrokiem Bundestag
(8 września 2009) i Bundesrat (16 września 2009) przyjęły ustawy okołoratyfikacyjne.
25.09.2009
Polska Referendum ogólnokrajowe ma prawo zarządzić Sejm bezwzględną większością głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów lub Prezydent Rzeczypospolitej za zgodą Senatu wyrażoną bezwzględną większością głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby senatorów (art. 125 ust. 2 Konstytucji RP); wyrażenie zgody na ratyfikację umowy międzynarodowej, w której Polska przekazuje organizacji międzynarodowej lub organowi międzynarodowemu kompetencje organów władzy państwowej w niektórych sprawach, może być uchwalone w referendum ogólnokrajowym zgodnie z przepisem art. 125 (art. 90 ust. 3 Konstytucji RP); wynik referendum jest wiążący, jeśli weźmie w nim udział więcej niż połowa uprawnionych do głosowania (art. 125 ust. 3 Konstytucji RP). Uchwałę w sprawie trybu wyrażenia zgody na ratyfikację podejmuje Sejm bezwzględną większością głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów (art. 90 ust. 4 Konstytucji RP); jeśli jest to procedura parlamentarna, ustawa wyrażająca zgodę na ratyfikację umowy międzynarodowej, w której Polska przekazuje organizacji międzynarodowej lub organowi międzynarodowemu kompetencje organów władzy państwowej w niektórych sprawach, jest uchwalana przez każdą z izb większością 2/3 głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów/senatorów (art. 90 ust. 2 Konstytucji RP).
Decyzja w sprawie trybu

28 stycznia 2008 r. Sejm przyjął uchwałę, w której zdecydował, że zgoda na ratyfikację Traktatu z Lizbony zostanie wyrażona w ustawie w trybie art. 90 ust. 2 Konstytucji RP (357 głosów „za”, 55 „przeciwko” i 7 „wstrzymujących się”).
Uchwała Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 28 lutego 2008 r.


Decyzja w sprawie ratyfikacji

1 kwietnia 2008 r. Sejm wyraził zgodę na ratyfikację Traktatu z Lizbony przyjmując Ustawę o ratyfikacji Traktatu z Lizbony zmieniającego Traktat o Unii Europejskiej i Traktat ustanawiający Wspólnotę Europejską, podpisanego w Lizbonie dnia 13 grudnia 2007 r. (384 głosów „za”, 56 „przeciw”, 12 „wstrzymujących się”).
Sejm przyjął również Uchwałę w sprawie wyrażenia przez Sejm RP zgody na ratyfikację przez Prezydenta RP Traktatu z Lizbony (353 głosów „za”, 54 „przeciw”, 44 „wstrzymujących się”).

2 kwietnia 2008 r. za przyjęciem ustawy ratyfikującej opowiedział się Senat (74 głosy „za”, 17 „przeciw”, 6 „wstrzymujących się”).
10.10.2009
Portugalia Art. 115, 161 i 197 konstytucji;
referendum może być przeprowadzone w sprawach o znaczeniu ogólnonarodowym np. zatwierdzeniu konwencji międzynarodowej; referendum jest wiążące, jeśli wzięła w nim udział ponad połowa uprawnionych do głosowania.
Art. 116, 161, 166, 168 i 286 konstytucji;
większość głosów; zmiana konstytucji wymaga większości 2/3 członków parlamentu.
Zgoda parlamentu 23 kwietnia 2008 r. (208 głosów „za”, 21 „przeciwko” i 0 „wstrzymujących się”). 17.06.2008
Rumunia Art. 90 i 151 konstytucji;
w przypadku zmiany konstytucji konieczne jest przeprowadzenie referendum; prezydent Rumunii może ogłosić referendum konsultacyjne po zasięgnięciu opinii Parlamentu.
Art. 11, 75, 91 i 151 konstytucji;
większość głosów; zmiana konstytucji wymaga większości 2/3 członków w obu izbach oraz przeprowadzenia wiążącego referendum.
Zgoda obu izb parlamentu 4 lutego 2008 r. (387 głosów „za”, 1 „przeciwko” i 1 „wstrzymujący się”). 11.03.2008
Słowacja Art. 93 konstytucji;
w referendum potwierdza się ustawę konstytucyjną o wstąpieniu do związku państwowego z innymi państwami albo o wystąpieniu z tego związku; w referendum można także decydować o innych doniosłych problemach interesu publicznego.
Art. 7 i 84 konstytucji;
większość 3/5 członków parlamentu; zmiana konstytucji wymaga większości 3/5 członków parlamentu.
Zgoda parlamentu 10 kwietnia 2008 r. (103 głosy „za”, 5 „przeciwko” i 1 „wstrzymujący się”). 24.06.2008
Słowenia Art. 3a, 90 i 170 konstytucji;
przed ratyfikowaniem umowy, na mocy której następuje przeniesienie uprawnień na rzecz organizacji międzynarodowej, parlament może ogłosić wiążące referendum; w przypadku zmiany konstytucji wiążące referendum musi być przeprowadzone na wniosek 30 członków parlamentu. Ponadto parlament może ogłosić wiążące referendum w każdej sprawie regulowanej prawem.
Art. 3a, 169 i 170 konstytucji;
większość 2/3 członków Zgromadzenia Państwowego; przed ratyfikacją parlament może ogłosić wiążące referendum; zmiana konstytucji wymaga większości 2/3 członków parlamentu; wiążące referendum w sprawie zmiany konstytucji musi być przeprowadzone na żądanie 30 członków parlamentu.
Zgoda Zgromadzenia Państwowego 29 stycznia 2008 r. (74 głosów „za”, 6 „przeciwko” i 10 „wstrzymujących się”). 24.04.2008
Szwecja Rozdz. VIII(§ 4 i 15) i X(§ 5) Aktu o formie rządu;
w przypadku przeniesienia uprawnień na organizację międzynarodową wiążące referendum jest wymagane, gdy zażąda tego 1/10 członków parlamentu, a w głosowaniu wypowie się za nim jedna trzecia członków.
Rozdz. IV(§ 5), VIII(§ 15) i X(§ 5) Aktu o formie rządu;
sprawy z zakresu wymiaru sprawiedliwości bądź zarządzania, nie unormowane w Akcie o formie rządu, mogą być przekazane organizacji międzynarodowej, jeśli zgodę wyrazi parlament większością 3/4 głosów lub w trybie stanowienia praw fundamentalnych; w innych sprawach prawo podejmowania decyzji, które wynika wprost z Aktu o formie rządu i dotyczy stanowienia przepisów, korzystania z własności państwa, zawierania i wypowiadania umów międzynarodowych lub zaciągania zobowiązań, może być w ograniczonym zakresie przekazane organizacji międzynarodowej w trybie wymaganym dla zmiany praw fundamentalnych; prawa fundamentalne są stanowione dwoma jednobrzmiącymi uchwałami, przy czym druga uchwała jest podejmowana przez następny, nowo wybrany Riksdag.
Zgoda parlamentu 20 listopada 2008 r. (243 głosy „za”, 39 „przeciwko” i 13 „wstrzymujących się”). 10.12.2008
Węgry Art. 28c konstytucji;
możliwe referendum konsultacyjne lub fakultatywne.
Art. 2a konstytucji;
decyzja o przeniesieniu uprawnień konstytucyjnych na Unię Europejską wymaga większości 2/3 członków parlamentu; większość 2/3 głosów konieczna przy zmianie konstytucji.
Zgoda parlamentu 17 grudnia 2007 r. (325 głosów „za”, 5 „przeciwko” i 14 „wstrzymujących się”). 6.02.2008
Włochy Art. 75 konstytucji;
referenda w sprawie traktatów międzynarodowych są wykluczone.
Art. 64, 72, 80 i 138 konstytucji;
większość w obu izbach; jakakolwiek zmiana konstytucji wymaga uchwalenia w dwóch następujących po sobie debatach, z przerwą nie mniejszą niż trzy miesiące, większością bezwzględną członków każdej z izb w drugim głosowaniu. Referendum musi zostać przeprowadzone, jeśli nie uzyskano większości 2/3 głosów w drugim głosowaniu i zażąda tego jedna piąta członków jednej z izb albo pięćset tysięcy wyborców albo pięć rad regionalnych.
Jednomyślna zgoda Senatu Republiki 23 lipca 2008 roku. Jednomyślna zgoda Izby Deputowanych 31 lipca 2008 roku. 8.08.2008
Zjednoczone Królestwo Możliwe jest referendum konsultacyjne (wymagany jest wtedy projekt ustawy ad hoc). Zgodnie z praktyką konstytucyjną (Ponsonby Rule) wszystkie traktaty przed ratyfikacją muszą zostać przedłożone parlamentowi do rozpatrzenia. Zgoda Izby Gmin 11 marca 2008 r. (346 głosów „za”, 206 „przeciwko”). Zgoda Izby Lordów 18 czerwca 2008 r. 16.07.2008

*Tabela przygotowana na podstawie informacji zawartych w notatce Parlamentu Europejskiego The Treaty of Lisbon: Ratification requirements and present situation in the Member States oraz w oparciu o teksty konstytucji państw członkowskich.
Data ratyfikacji ustalona na podstawie informacji zawartych w portalu Europa: http://europa.eu/lisbon_treaty/countries/index_pl.htm#

wróć do góry